Verwarring over de houdbaarheidsaanduidingen op de verpakking van etenswaren veroorzaakt zo’n 10 procent van de voedselverspilling thuis. Om het verschil tussen de houdbaarheidsdatums te verduidelijken, zijn 2 iconen geïntroduceerd die producenten vanaf heden vrijwillig op de verpakking kunnen plaatsen. Uit onderzoek van Wageningen University & Research (WUR) blijkt dat deze iconen consumenten kunnen helpen om minder voedsel te verspillen.
Voedselverspilling
Nederlandse consumenten gooien jaarlijks per persoon zo’n 34 kilo aan vast voedsel en 8 kilo aan vloeibaar voedsel weg. Ook blijkt uit eerder onderzoek dat de houdbaarheidsdatum een belangrijke rol speelt als oorzaak voor voedselverspilling. Het gaat dan met name over het verkeerd interpreteren van de verschillende typen houdbaarheidsdata door consumenten, en het daarop baseren van weggooigedrag.Daarbij worden bijvoorbeeld Tenminste Houdbaar Tot-data (THT), die gaan over de kwaliteit van een product, gebruikt als een Te Gebruiken Tot-datum (TGT), die gerelateerd is aan aspecten van voedselveiligheid.
Verduidelijkende iconen
Iconen kunnen consumenten helpen om minder voedsel te verspillen. Dat blijkt uit onderzoek van WUR, in opdracht van het ministerie van LNV en in samenwerking met het ministerie van VWS, Voedingscentrum, stichting Samen Tegen Voedselverspilling en Too Good To Go. Zo staat bij er bij het THT-icoon vermeld “Vaak goed na datum, kijk, ruik en proef” en bij TGT “Niet gebruiken na datum”. Door de iconen zijn consumenten minder geneigd om THT-producten over de datum weg te gooien. Ook draagt het icoon eraan bij dat consumenten vaker TGT-producten op de uiterste houdbaarheidsdag opeten. En ze zijn terughoudender om TGT-producten na deze datum te eten; precies zoals de bedoeling is met het oog op voedselveiligheid.
Praktische handleiding
Producenten kunnen de iconen en teksten vrijwillig plaatsen op de verpakking, naast de wettelijk verplichte houdbaarheidsvermelding. Als bedrijven deze iconen eenduidig gaan gebruiken, kunnen consumenten het verschil tussen THT en TGT nog beter leren herkennen. De werkgroep die het onderzoek begeleidde publiceert daarom een praktische handleiding voor bedrijven hoe de aanvullende houdbaarheidsaanduiding op de verpakking geplaatst kan worden.
Houdbaarheidsdatum (THT/TGT)
Op verpakkingen kunnen 2 soorten houdbaarheidsdatums staan: een Ten minste Houdbaar Tot-datum (THT) of een Te Gebruiken Tot-datum (TGT).
Een THT-datum staat op producten die niet snel bederven. Na de THT-datum kan de kwaliteit van het product achteruit gaan, maar smaakt het meestal nog goed. Je kunt het dan nog wel veilig eten.
Een TGT-datum staat op zeer bederfelijke producten. De TGT-datum is de laatste dag waarop het nog veilig is om het product te eten.
Er zijn 2 mogelijke aanduidingen:
- Ten minste Houdbaar Tot-datum (THT): kijk, ruik en proef na de datum of het nog lekker is
- Te Gebruiken Tot-datum (TGT): gebruik of vries in voor of op de datum
THT-datum
THT staat voor ‘Ten minste Houdbaar Tot’. Een THT-datum staat op voedingsmiddelen die niet snel bederven. Na deze datum kan de kwaliteit, zoals de smaak, geur of kleur van het product, achteruitgaan. Je kunt het vaak nog wel zonder gevaar eten. De fabrikant garandeert tot de THT datum een smaakvol product.
De THT-datum kan staan op ongekoelde en gekoelde producten. Hiervoor geldt het volgende:
- Ongekoeld met THT-datum: bij producten die je ongekoeld kunt bewaren, gaat vooral de kwaliteit achteruit na de THT-datum. Denk aan meel, koffie, snoep en frisdranken. Deze producten kun je vaak nog prima eten na de THT-datum. Dit kun je zelf beoordelen door te kijken, ruiken en proeven.
- Gekoeld met THT-datum: ook bij producten die je gekoeld moet bewaren, gaat vooral de kwaliteit achteruit na de THT-datum. Denk aan melk, karnemelk en yoghurt. Door te kijken, ruiken en proeven kun je zelf beoordelen of je een product nog kunt eten na de THT-datum.
Producten waarvan de THT-datum is verstreken, mogen volgens de wet worden verkocht. Als dit gebeurt, is dit op verantwoordelijkheid van de verkoper.
TGT-datum
TGT staat voor ‘Te Gebruiken Tot’. Een TGT-datum staat op voedingsmiddelen die je maar kort kunt bewaren, zoals vlees, vis, voorgesneden groenten, koelverse maaltijden en versgeperste vruchtensappen.
Deze datum is de laatste dag waarop je het product nog veilig kunt gebruiken. Na deze datum kunnen er ziekteverwekkers, zoals bacteriën, gaan groeien. Deze kun je vaak niet zien, ruiken of proeven, maar je kunt er wel ziek van worden. Na de TGT-datum is het product dus niet meer veilig. Door de producten in te vriezen, kun je de houdbaarheid wel verlengen tot na de TGT-datum.
Bewaarinstructie bij TGT-datum
Bij de TGT-datum moet er ook een bewaarinstructie op de verpakking staan. Zet deze producten altijd zo snel mogelijk in de koelkast en stel de temperatuur van de koelkast in op 4 °C. Verder staat op de verpakking ook vaak hoe lang het product na openen bewaard kan worden in de koelkast. Mocht dit niet duidelijk zijn of je twijfelt, raadpleeg dan de bewaarwijzer. Producten met een verlopen TGT-datum mogen niet meer worden verkocht.
THT/TGT op vleeswaren
Soms staat er op vleeswaren of gerookte vis een Te Gebruiken Tot-datum (TGT) en soms een Ten minste Houdbaar Tot-datum (THT). Waarom is dat en wat betekent het?
Producten zonder datum
Er zijn ook voedingsmiddelen waarbij volgens de wet geen houdbaarheidsdatum verplicht is. Voorbeelden zijn:
- Verse groente, aardappelen en vers fruit, niet geschild of gesneden
- Wijn en dranken met een alcoholgehalte van 10% of meer
- Vers brood en banket wat op dezelfde dag gegeten wordt
- Azijn
- Keukenzout
- Suiker
- Suikerwerk, zoals snoep
- Kauwgom
Bij deze producten kun je zelf de kwaliteit in de gaten te houden door te kijken, ruiken en proeven.